Plaatsing afvalcontainers legt oudste lagen van Leiden bloot / Placement of waste containers exposes the oldest layers of Leiden

06.11.2023 : In 2015 begon Leiden met het plaatsen van ondergrondse afvalcontainers in de historische binnenstad. De graafwerkzaamheden waren voor de archeologen van RAAP Archeologie een uitzonderlijke kans om tot grote diepte informatie te kunnen verzamelen.
English follows the Dutch text

Daarmee brachten ze de vroegste stadsvorming in kaart. Dat is belangrijk, want kennis over het ontstaan en de groei van Leiden is schaars. Na jaren van analyse van vondsten en grondmonsters is het onderzoeksrapport compleet en kunnen we de resultaten aan het publiek presenteren.

De archeologen van RAAP Archeologie deden op maar liefst 25 locaties in de binnenstad onderzoek. Alhoewel er daar al honderden archeologische waarnemingen zijn gedaan, zijn de meeste onderzoeken vrij ondiep. Informatie over het landschap waarin Leiden is ontstaan is nog altijd fragmentarisch. Daarnaast ontbreekt het bij de oudere opgravingen vaak aan exacte dateringen van de oudste bewoningslagen. De plaatsing van de ondergrondse containers was een uitzonderlijke kans om, op meerdere plaatsen in het oudste deel van de stad, tot grote diepte informatie te kunnen verzamelen. Hierdoor weten we meer over de natuurlijke ondergrond en de vroegste bewoningslagen van de stad.

Het ontstaan van Leiden
Wanneer Leiden precies is ontstaan, is op basis van het kleine aantal historische bronnen lastig te zeggen. De oudste vermelding is te vinden in de eigendomslijst van de Sint-Maartenskerk (uit ca. 850). Hierin staan drie locaties met de naam Leython. Archeologische vondsten uit die tijd zijn schaars. Maar nu weten we meer over het ontstaan van de eerste woonkern en hoe deze uitgroeide tot de middeleeuwse stad Leiden.

Nieuwe inzichten
Dankzij dit project is er veel stof tot discussie en kennisuitwisseling over het begin van Leiden ontstaan. Zo zijn er bijvoorbeeld nieuwe inzichten over hoe het landschap er op dat moment uitzag. Of over dateringen van de oudste ontginningen in het hart van de stad, en nieuwe informatie over de ontwikkeling van de oudste delen van Leiden.

Eerdere opgraving in de Haarlemmerstraat
Eerder werden bij een grote opgraving onder het Haarlemmerstraatblok al resten uit 1000 na Chr. gevonden. De archeologen vonden tussen het afval onder andere leren schoenen, een ruiterspoor, rode stukken stof, zilveren gespjes, insignes en een bijzonder gave uilenbeker.

In 2015 troffen archeologen tijdens een opgraving onder de stoep bij Papengracht 7 dertiende-eeuwse muurresten aan. Het gaat om zeventien lagen muurwerk. De grootste bakstenen hadden een formaat van 30-32 x 15,5/16 x 7/8 cm (tienlagenmaat: 90 cm). Het lijkt erg op metselwerk dat eerder is aangetroffen in Breestraat 90. Hier stond in de dertiende eeuw het grafelijk klokhuis.

Placement of waste containers exposes the oldest layers of Leiden
In 2015, Leiden started placing underground waste containers in the historic city center. The excavation work was an exceptional opportunity for the archaeologists of RAAP Archeology to collect information at great depth. In doing so, they mapped the earliest city formation. This is important, because knowledge about the origins and growth of Leiden is scarce. After years of analyzing finds and soil samples, the research report is complete and we can present the results to the public. The archaeologists from RAAP Archeology conducted research at no fewer than 25 locations in the city center. Although hundreds of archaeological observations have been made there, most investigations are quite shallow. Information about the landscape in which Leiden originated is still fragmentary. In addition, older excavations often lack precise dating of the oldest occupation layers. The placement of the underground containers was an exceptional opportunity to collect information at great depth in several places in the oldest part of the city. This gives us more information about the natural subsurface and the earliest layers of habitation in the city.

The origins of Leiden
It is difficult to say exactly when Leiden was founded based on the small number of historical sources. The oldest mention can be found in the property list of St. Martin's Church (from ca. 850). This contains three locations with the name Leython. Archaeological finds from that time are scarce. But now we know more about the origins of the first residential area and how it grew into the medieval city of Leiden.

New insights
Thanks to this project, there has been a lot of material for discussion and knowledge exchange about the beginnings of Leiden. For example, there are new insights into what the landscape looked like at that time. Or about the dates of the oldest reclamations in the heart of the city, and new information about the development of the oldest parts of Leiden.

Previous excavation in the Haarlemmerstraat
Previously, remains from 1000 AD were found during a large excavation under the Haarlemmerstraat block. found it. The archaeologists found leather shoes, a riding spur, red pieces of cloth, silver buckles, badges and a particularly cool owl cup among the rubbish.

In 2015, archaeologists discovered thirteenth-century wall remains during an excavation under the sidewalk at Papengracht 7. This involves seventeen layers of wall work. The largest bricks had a size of 30-32 x 15.5/16 x 7/8 cm (ten-layer size: 90 cm). It is very similar to the masonry previously found in Breestraat 90. This is where the count's clock house stood in the thirteenth century.